Kościół św. Mikołaja

Krapkowicki kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja posiada bogatą historię, której liczne świadectwa możemy do dziś podziwiać w jego wnętrzu i na murach zewnętrznych. Wpisuje się on bowiem od początku w dzieje miasta i ich liczne zawirowania. Choć budowa kościoła stanowiła integralną część lokacji miasta, co w przypadku Krapkowic miało miejsce krótko przed 1294 rokiem, to pierwszą wzmiankę o tutejszej świątyni znajdujemy dopiero w roku 1330. Być może tyle czasu potrzebowali mieszkańcy nowo założonego miasta, by ją wznieść, może zaś istniała już kilka lat wcześniej, nie będąc jednak jeszcze siedzibą samodzielnej parafii. W każdym razie krapkowicki kościół od początku wzniesiono jako murowany.

Około roku 1400 krapkowicki wójt dziedziny Lorenz Temchin ufundował boczną kaplicę przy południowej ścianie kościoła, zwaną dziś różańcową. Prawdopodobnie pod tą kaplicą został też później wraz ze swą małżonką pochowany. Figura mężczyzny i głowa kobiety po stronie zewnętrznej muru kaplicy przedstawiają właśnie Temchinów. W roku 1428 kościół wraz z miastem został splądrowany przez husytów, zaś w 1474 roku przez wojska polskie idące przez Śląsk na Czechy. Natomiast prawdopodobne jeszcze przed 1537 rokiem w Krapkowicach rozkrzewiła się myśl protestancka. Królowa węgierska Izabela, której cesarz Ferdynand oddał w zastaw księstwo opolsko-raciborskie, choć sama pozostawała katoliczką, popierała swoich protestanckich poddanych i w 1555 roku nadała naszemu miastu przywileje, pozwalające luterańskim kaznodziejom pozostać w Krapkowicach i bez przeszkód nauczać wiernych.

Sytuacja protestantów jeszcze się umocniła w roku 1582, gdy cesarz Rudolf II sprzedał miasto wraz z przynależnymi majątkami i prawami Hansowi Joachimowi von Redern. Ten zasłużony w wojnie z Turkami dowódca, mimo iż pełnił urząd radcy i marszałka dworu biskupa wrocławskiego, sam był protestantem. Nowy właściciel oddał wielkie zasługi krapkowickiemu kościołowi, rozbudowując go o dodatkową nawę, powiększając chór i prezbiterium oraz dobudowując kaplicę, pod którą umiejscowiono kryptę, a nad nią lożę kolatorską (czyli balkon przeznaczony wyłącznie dla patronów kościoła). Dostęp do loży możliwy był jedynie poprzez drewniany pomost, łączący kościół z zamkiem. W rodowej krypcie pochowana została najpierw żona Hansa Joachima – Anna von Logau – zmarła jeszcze w 1576 roku, której sarkofag przeniesiono tu z Rozkochowa. Sam hrabia spoczął przy jej boku w roku 1586, a następnie złożono tu ciało jego drugiej żony Barbary von der Heide.

Ich płyty nagrobne po dziś dzień zachowały się w kościele, wraz z elementami ołtarza kaplicy rodziny von Redern. W ramach rekatolizacji Śląska, prowadzonej przez cesarza Ferdynanda II, krapkowicki kościół został w 1629 roku przywrócony katolikom, choć byli oni wówczas w mieście zdecydowaną mniejszością. Mieszczanie wyznania ewangelickiego jeszcze przez dziesięciolecia spotykali się na nabożeństwach po domach, a w miarę możliwości dojeżdżali na Wieczerzę Pańską aż do Lewina Brzeskiego. Pierwszy po wieloletniej przerwie katolicki proboszcz krapkowickiej parafii – Johann Texorides – został w 1636 roku otruty, zaś prowadzący wizytację archidiakonatu opolskiego archidiakon Bartholomeus Reinholt nie odważył się odwiedzić Krapkowic, a w protokole powizytacyjnym nazwał je „locus hereticus”, czyli „miastem heretyków”. Wyznanie katolickie stopniowo jednak odradzało się w mieście, paradoksalnie, zwłaszcza po wielkim pożarze z 16 czerwca 1722 roku, który strawił cale miasto, łącznie z kościołem i plebanią.

Ówczesny proboszcz Franciszek Major zdołał zmobilizować ludność i przy pomocy wielu okolicznych darczyńców, w ciągu 16 lat całkowicie odbudował świątynię, przywracając jej poprzedni wystrój. W 1765 roku, dziewięć lat po śmierci ostatniego męskiego przedstawiciela rodu von Redern z Krapkowic, tutejsze dobra kupił Carl Wilhelm von Haugwitz, również protestant. On i jego następcy wspierali w Krapkowicach wyznanie ewangelickie, jednak wywiązywali się także z powinności wobec parafii katolickiej. W roku 1783 w kościele zamontowano organy, w kolejnych latach upiększano wystrój i prowadzono na czas bieżące naprawy. W roku 1896 świątynia została gruntownie odrestaurowana, zaś już w roku 1909 otrzymała elektryczne oświetlenie. W okresie I i II wojny światowej władze skonfiskowały dzwony i piszczałki organów do przetopienia na cele wojskowe. W 1945 roku, w czasie walk o Krapkowice, ostrzał artyleryjski zniszczył barokowy hełm wieży kościelnej, który zrekonstruowano dopiero w 1990 roku. Wcześniej, przez 45 lat wieżę pokrywał tymczasowy dach namiotowy. Staraniem kolejnych proboszczów: Pawła Tobiasa (1905-1948), Wacława Schenka (1948-1950, )Stanisława Niesporka (1950-1984) i Edgara Locha (1984-2015), kościół parafialny św. Mikołaja uzyskał swoja dzisiejszą świetność.

Bibliografia: 

• Chrząszcz J. – Historia miasta Krapkowice na Górnym Śląsku – Krapkowice 1932/2011.
• Grajewski G. – Kościół św. Mikołaja w Krapkowicach – karta ewidencyjna Opolski Wojewódzki Urząd ochrony Zabytków, Opole 2005.
• Marek F.A., Świerc P. – Krapkowice, Katowice 1973.